Ο Θέμης Καραμουρατίδης γράφει τη μουσική της εποχής μας
Μίλησα με το ταλαντούχο νότιο αγόρι που γράφει μουσική για να ψηλώνει την καρδιά μας ως εκεί που καίνε τα αληθινά, με έναν από τους σπουδαιότερους συνθέτες στις μέρες του φωτός μας.
- 04/10/2016
- Κείμενο: NouPou.gr
Ένα κυριακάτικο μεσημέρι, συνάντησα τον Θέμη τον Καραμουρατίδη στο L’ Ovelha Negra στις Τζιτζιφιές. Λίγο η κοινή μας φίλη, η Ελβίρα, λίγο η κοινή μας γειτονιά, λίγο το παντειακό μας παρελθόν στο Τμήμα Μέσων Επικοινωνίας & Πολιτισμού, νιώθω σαν να τον ξέρω. Βέβαια είναι που και ο Θέμης γενικά μπορεί άνετα να είναι περισσότερο Θέμης και λιγότερο Καραμουρατίδης. Δηλαδή είναι ένα αγόρι που θα μπορούσε να είναι κολλητός σου. Που έχει καυστικό χιούμορ και θα ήθελες να μιλάς με τις ώρες μαζί του (αν τον άφηνες λίγο να μιλήσει και αυτός δηλαδή και δεν είχες ξεκινήσει με μία συνέντευξη Διδύμου, όπως διαπιστώθηκε και από τους δυο σας στα πρώτα πέντε λεπτά). Η κουβέντα εντέλει εξελίχθηκε ομαλά μετά από πολλά γέλια, κάποιες ιστορίες για το πώς αγάπησα τη Νατάσσα και μερικές γουλιές σχεδόν πλουτοκρατικού τυποποιημένου τσαγιού. Το καλό με τον Θέμη είναι πως ξέρει πότε πρέπει να γίνει Καραμουρατίδης. Όταν έρχεται η ώρα για το δεύτερο, ακούς έναν ώριμο άνθρωπο με ταλέντο και ωραίες απόψεις που χαίρεσαι να αποτελεί κομμάτι της ελληνικής μουσικής σκηνής, αλλά και της νέας γενιάς.
Τζιτζιφιές
Ξεκινήσαμε, μιλώντας για τις Τζιτζιφιές. «Δεν γεννήθηκα εδώ», μου λέει «Στο Πλατύ Ημαθίας γεννήθηκα, είχα περάσει Πάντειο, ήρθα γι΄αυτό στην Αθήνα, οπότε έμεινα στην Καλλιθέα». Μου εξηγεί ότι το πρώτο του σπίτι ήταν στην Ηρακλέους και Αγνώστου Στρατιώτη και ότι τη δεύτερη χρονιά του ως φοιτητής έμεινε Δημοσθένους και Δαβάκη. «Στη συνέχεια, το 2005 κάποιοι φίλοι νοίκιασαν ένα σπίτι εδώ στις Τζιτζιφιές, οπότε κατέβαινα. Μετά, άρχισα να χτίζω τη ζωή μου γύρω από αυτό. Η αδελφή μου, που μέναμε μαζί, αγόρασε σπίτι εδώ. Έτσι για συναισθηματικούς και οικογενειακούς λόγους, συνέχισα να μένω Τζιτζιφιές. Και το καινούριο σπίτι που νοικιάζω τώρα είναι στη Λυσικράτους».
Νότια
Μπορεί να αγαπάει την Καλλιθέα, να την προτιμάει για φαγητό και για βόλτες με φίλους αλλά αυτό που τον έχει κερδίσει περισσότερο είναι το Πάρκο του Νιάρχου στον παλιό ιππόδρομο. «Πάω συνέχεια πια, είναι μία πολύ ωραία αναβάθμιση στην περιοχή, έχει απαράμιλλη ομορφιά. Μπορείς να πάρεις και το καφεδάκι σου από την καντίνα και να περπατήσεις. Μπορείς να έχεις μία διάδραση με λίγο φαγάκι στο χέρι. Έχει και το εντυπωσιακό κτίριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και αυτό της Εθνικής Βιβλιοθήκης». Όσο για τα πολύ νότια -τα υπερνότια, όπως τα χαρακτήρισε- παραδέχτηκε πως δεν έχει πολύ καλή σχέση, πέρα από κάποιες βόλτες στη Γλυφάδα. Όμως, ξεχώρισε μία περιοχή. «Το Φάληρο είναι το ωραιότερο νότιο, είναι η χρυσή τομή ανάμεσα στο πολυτελές και στο ανθρώπινο. Από εκεί και πέρα, αρχίζει και πλουτίζει το πράγμα και δεν είναι του στυλ μου καθόλου αυτό».
Σπουδές
Τον ρωτάω γιατί πήγε στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο και μου απαντά «Δεν ήθελα να γίνω δημοσιογράφος, ήθελα να περάσω εκεί, γιατί διάβαζα το πρόγραμμα των σπουδών πριν να το δηλώσω και είχα ενθουσιαστεί που υπάρχει μία σχολή στην Ελλάδα όπου διδάσκονταν μαθήματα όπως Γραφή Σεναρίου, Ιστορία της Τέχνης, Ιστορία του Κινηματογράφου, Εργαστήρια γύρω από τη Μουσική». Στην πορεία, κατάλαβε ότι η σχολή αυτή δεν του ταίριαζε. «Είχε έναν φιλοσοφικότερο χαρακτήρα από αυτόν που έχω ως προσωπικότητα», μου λέει. «Εγώ είμαι πολύ καθαρός στα πράγματα που θέλω να πω, μου είναι αδύνατον να αναπτύξω σε δέκα σελίδες, κάτι το οποίο αναπτύσσεται σε μία, αυτή η σχολή είναι λίγο πιο της φανφάρας».
Θέσεις ζωής
Αναρωτιέμαι μήπως αυτό είναι κάτι που του συμβαίνει και γενικά στη ζωή του και πέφτω μέσα. «Μου αρέσουν τα πολύχρωμα σπίτια και οι άνθρωποι με πολύχρωμα ρούχα, όμως δεν μπορώ να το κάνω εγώ. Είμαι του απλού, του καθαρού και του συγκεκριμένου, το σπίτι μου ας πούμε είναι άσπρο με λίγες γαλάζιες πινελιές». Το καμαρώνει όμως αυτό στους άλλους και γι’ αυτό τον λόγο είναι υπέρ της διαφορετικότητας. «Οι μόνοι διαφορετικοί που δεν σέβομαι είναι αυτοί που δεν σέβονται τη διαφορετικότητα», μου τονίζει. Και γνέφω καταφατικά, συμφωνώντας απόλυτα.
Η έννοια της αλληλεγγύης
Αν θα μπορούσε να εξαλείψει κάτι από αυτόν τον κόσμο θα ήταν η αδικία, η αχαριστία και η έλλειψη αλληλεγγύης. «Η αλληλεγγύη είναι μια ταλαιπωρημένη λέξη στην εποχή μας αλλά είναι μία λέξη που περιγράφει ακριβώς αυτό το οποίο θα έπρεπε να υπάρχει, πρέπει ο καθένας να κοιτάει λίγο και τον διπλανό του. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχουν ακόμη άνθρωποι, οι οποίοι θεωρούν την ύπαρξή τους τόσο σημαντική, ώστε να μπορούν να ορίσουν την ύπαρξη του άλλου. Αυτό εφαρμόζεται από τα δημοτικά σχολεία στα Ωραιόκαστρα μέχρι οπουδήποτε αλλού, οι άνθρωποι δρουν λες και είναι αθάνατοι, λες και είναι απόλυτοι εξουσιαστές του πλανήτη, αυτό δεν μπορώ να καταλάβω».
Η γενιά μας
Γιατί ρε Θέμη να μην έχουμε τόσο φως, ωρύομαι σχεδόν. «Δεν έχουμε πολύ φως, γιατί βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την εξής δυσκολία. Είδαμε τον κόσμο πώς ήταν πριν και πώς μας τον υποσχέθηκαν και βρεθήκαμε σε αυτό που ζούμε τώρα, ενώ οι μικρότεροι από εμάς, αυτό έχουν γνωρίσει μόνο και με βάση αυτό είναι πιο ελεύθεροι από εμάς. Είμαστε εγκλωβισμένοι στο τρίπτυχο “δικό μου σπίτι, δικό μου αυτοκίνητο, δική μου πιστωτική κάρτα”, με αυτό ζήσαμε και αυτό δεν είναι εύκολο να το πετάξεις. Όπως και το Πατρίς Θρησκεία Οικογένεια σε εμάς έχει τα κατάλοιπά του. Μου εξηγεί πως για τους νεότερους σήμερα πιστεύει ότι δεν ντρέπονται να πουν ότι είναι μποέμ, ούτε να ζουν όπως θέλουν, χωρίς να είναι μέσα στα κοινωνικά πρότυπα που έχουν οριστεί. «Εμείς είμαστε λίγο φακελωμένοι, λίγο συμβιβασμένοι, έχουμε μία μικρή ενοχή απέναντι σε αυτό. Σκεφτήκαμε τι είναι αυτό που μας λείπει τελικά, γιατί η γενιά μας δεν έχει τόσο φως όσο θα έπρεπε τούτες τις μέρες του φωτός της. «Έχουμε αποπροσανατολιστεί νομίζω», καταλήγει. «Αλλά η αλήθεια είναι ότι ίσως ο άνθρωπος και να μην είναι τόσο σπουδαίο ον όσο θέλουμε να του χρεώνουμε εμείς οι ίδιοι». Μου φέρνει παράδειγμα τον ίδιο του τον εαυτό. «Βλέπω πολλές φορές να γίνομαι ζηλιάρης και νιώθω συναισθήματα που δεν μου αρέσουν και τότε τίθεται το δίλημμα του αν είμαι κακός άνθρωπος ή μήπως είμαι απλώς άνθρωπος». Αισιοδοξώντας, συμπεραίνουμε ότι υπάρχει ελπίδα αλλά δεν είμαστε σίγουροι αν θα υπάρξει συλλογικότητα.
Πολιτική
Δεν θα μπορούσε να μην πάει το θέμα στην πολιτική αλλά με τον τρόπο που (πρέπει να) ισχύει σήμερα. «Φυσικά με ενδιαφέρει η πολιτική φάση που περνάμε με τον πιο σύγχρονο τρόπο που είναι ο κοινωνικός», μου λέει, «η πολιτική πια έχει αλλάξει απόχρωση, δεν έχει τα ίδια χαρακτηριστικά για μένα με αυτά που είχε πριν από κάποια χρόνια, γιατί έχουν αλλάξει και οι συνθήκες, θεωρώ ότι η πολιτική πράξη είναι πρωτίστως κοινωνική αυτή τη στιγμή. Μπορείς να δώσεις μια πολιτική θέση χωρίς να είναι κομματική». Όταν τον ρωτάω για την άσκηση των εκλογικών του δικαιωμάτων και γενικώς για την σχέση του με τα κόμματα, μου λέει με ειλικρίνεια «Ψήφισα. Και θα το ξανακάνω, δεν γίνεται να μην ψηφίζεις αλλά εντάξει, δεν μπορώ να σου πω ότι πια πάω στην κάλπη με σιγουριά για το τι θα γίνει, γιατί ακόμη και αυτοί με τους οποίους αισθάνθηκες ότι συντάσσεσαι ή είσαι πιο κοντά, κάνουν ή πρεσβεύουν κάποια πράγματα τα οποία μπορεί να σε χωρίζουν από αυτούς και να είναι θεμελιώδη. Καταλήγει, λέγοντας «Είμαι παιδί που αγαπώ την Αριστερά. Έχω ριζικές όμως διαφορές με τα κόμματα. Το χειρότερο – χυδαιότερο που έχει συμβεί είναι να μπορούν να περιπαίζουν όλοι το Πρώτη Φορά Αριστερά. Είναι λίγο μπερδεμένες οι γραμμές».
Μουσική
Κι αν σας πω ότι τόσο πολύ με είχε συνεπάρει η συζήτηση, που τελευταίο το άφησα το κεφάλαιο μουσική, ίσως στιγματιστώ για πάντα ως πολυλογού και κακομαθημένη μαζί. Πες μου λίγα λόγια για τη μουσική Θέμη, για αυτό που αγαπάς τόσο πολύ, πώς ξεκίνησες και όλες τις λεπτομέρειες. «Πάντα από παιδάκι, έγραφα μουσική και στίχους, στίχους όχι επειδή ήθελα, αλλά επειδή ήταν απαραίτητο. Έγραφε όμως ο καλύτερός μου φίλος, τότε ήμασταν 15 χρονών. Έπαιζα πιάνο. Απλώς κάποια στιγμή χρειάστηκε να γίνω πιο συγκεντρωτικός, έμαθα να παίζω, να γράφω και να τα τραγουδάω κιόλας, για να παίρνουνε οι μουσικές μου μια μορφή. Αν τον ρωτήσεις τι κάνει στη ζωή, ποιο είναι το επάγγελμά του ρε αδελφέ, θα είναι κατηγορηματικός. «Γράφω μουσική». Καλλιτέχνης, δηλαδή, του λέω. «Είναι πολύ βαριές κάποιες λέξεις, για μένα το καλλιτέχνης είναι μια τεράστια λέξη, ακόμη και το συνθέτης είναι πολύ μεγάλη λέξη, εμπεριέχει μια ευθύνη, μια σοβαρότητα και ένα κύρος». Επίσης, όσο αφορά στο πιο τεχνικό κομμάτι μου εξηγεί «μπορεί να γράψω κάποια τραγούδια, έχοντας στο μυαλό μου μία φωνή που δεν είναι απαραίτητο ότι θα μπορούσε και να τα πει. Μπορεί ας πούμε να έχω στο μυαλό μου τη Βίκυ Μοσχολιού. Θεωρώ πολύ αυτιστικό και λάθος να γράψεις πράγματα μην έχοντας στο μυαλό σου τη (ή έστω μια) φωνή που θα τα πει. Ούτε έχω τον εγωισμό να κάνω αυτό που θέλω και ο άλλος να το πει. Δεν είμαι τέτοιος τύπος».
Η Μικρή Άρκτος, η Νατάσσα και ο Γεράσιμος
Του ζητώ να μου περιγράψει την αρχή αυτής της τόσο λαμπρής πορείας. «Ξεκίνησα με την Μικρή Άρκτο, με μία οντισιόν, όπου έστειλα κάποια τραγούδια και έτσι μπήκαμε στη δισκογραφική της. Εκεί γνώρισα τη Νατάσσα Μποφίλιου και τον Γεράσιμο Ευαγγελάτο. Τα παιδιά μαζί με τον Κώστα Τσίρκα ήταν τριάδα και έφτιαχναν τραγούδια, εγώ πήγα μόνος μου και με στίχους κάποιου φίλου μου. Γινόμαστε φίλοι. Με τον Γεράσιμο πρώτα γράψαμε μαζί και μετά γίναμε φίλοι, με τη Νατάσσα πρώτα γίναμε φίλοι και μετά συνεργαστήκαμε. Το 2004 ήταν η ακρόαση. Το 2005 ήμασταν ήδη δεμένοι. Πρώτο ήταν το σινγκλάκι το Εν Λευκώ, το 2007. Μετά ο δίσκος Μέχρι το Τέλος». Μία σειρά από δίσκους και live ακολουθεί, μεγάλες επιτυχίες, όμορφες μελωδίες, ενδιαφέρουσες συνεργασίες. Γιώτα Νέγκα, Σωκράτης Μάλαμας, Ελευθερία Αρβανιτάκη. Και μουσική για σινεμά. «Έχω κάνει πρόσφατα το ουζερί Τσιτσάνης, ήταν μια πολύ δύσκολη δουλειά. Την απόλαυσα και την θεωρώ από τα καμάρια μου. Για το γεγονός ότι συνδέθηκε το όνομά μου με τον Βασίλη Τσιτσάνη, για όλα. Ήταν ένα τεράστιο project για μένα και πολύ το χαίρομαι. Θέατρο, τώρα τελείωσα τις Τρεις Αδελφές του Τσέχωφ στην Κύπρο.
Η ένταση στα τραγούδια της Νατάσσας
Του αποκαλύπτω πως πάντα κλαίω με τα τραγούδια της Νατάσσας και θέλω να μου πει ποιο είναι το μυστικό που έχει κάνει τους δακρυγόνους αδένες μου να μην σταματούν την παραγωγή. «Έχει βγει η φήμη ότι η Νατάσσα είναι κλαψιάρα. Αυτό αν έχεις έρθει σε ένα live μας, θα ακυρωθεί αυτομάτως. Αυτό το οποίο σίγουρα πάντα υπάρχει είναι μια συγκίνηση για ό,τι και να κάνουμε. Εγώ βαριέμαι να κάνω ανώδυνα πράγματα. Είτε αυτά είναι επιθετικά, άγρια, πολύ θλιμμένα, σε βάζουν σε σκέψεις, σου δημιουργούν μια ένταση, ενδεχομένως μία ευδαιμονία, κάτι ξέφρενο. Πλήττω με το μέτριο. Πλήττω με κάτι που θα υπάρχει για να υπάρχει. Γιατί γίνεται και αυτό κάποιες φορές. Εσύ πηγαίνεις για το άλλο και σου βγαίνει κάτι άλλο. Και όταν γίνεται αυτό νευριάζω πάρα πολύ και με τον εαυτό μου και με το αποτέλεσμα. Κάποιες φορές κάποια πράγματα δεν σου έχουν κάτσει όπως θα τα’ θελες. Τα κάνω όλα με μεγάλη αγάπη και μεγάλο ψώνιο, σχεδόν με μανία». Επιμένω, γιατί μπορεί να μην είναι φανατική, αλλά μου αρέσουν πολλά τραγούδια και πολύ, οπότε, όπως είπε και εκείνος αυτομάτως κατατάσσομαι στους ακροατές – εξωτερικούς συνεργάτες, σε αυτούς που κάθε φορά θα κρίνουν δίκαια. Όμως γενικά η αλήθεια είναι πως τα περισσότερα με αγγίζουν. Για να στο πω απλά, με τα τραγούδια που φτιάχνετε, νιώθω ότι είμαστε φίλοι, του λέω. «Αυτό είναι πολύ ωραίο», μου απαντά. «Αυτός είναι ο στόχος, εμείς δεν θέλουμε να ανοίγουμε το χρονοντούλαπο, αλλά ούτε να φέρνουμε και την καινοτομία. Εμένα δεν με απασχολεί αυτό δηλαδή. Το αν είναι καινοτόμο αυτό που βγαίνει, αυτό προκύπτει από μόνο του, δεν είναι η πρόθεση και το κίνητρο.
Ακούσματα
Με ενδιέφερε να ξέρω ποιες είναι οι μουσικές επιρροές του. «Τόνους κόσμους θαυμάζω», μου λέει, «μερικοί μόνο είναι οι Kate Bush, Χατζιδάκις, Παπαδημητρίου, Κραουνάκης, Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Annie Lenox, Tori Amos, National». Και δεν ισχυρίζεται πως δεν έχει επηρεαστεί. «Έχω πάρει στοιχεία τους και αυτό είναι ενδιαφέρον. Τα ακούσματά σου ορίζουν αυτό το οποίο θα γράψεις στο τέλος. Δεν μπορείς να γράψεις κάτι που δεν στηρίζεται στις αναφορές σου. Η μουσική δημιουργείται από αυτό που ακούς».
Όνειρα και σχέδια
Αυτά που έχει ήδη κάνει είναι πολλά. Όμως μπροστά σε όσα έχει ακόμη να μας προσφέρει δεν είναι τίποτα. «Θα ήθελα να κάνω μελοποιημένη ποίηση, ονειρεύομαι να κάνω έναν δίσκο με ένα σύγχρονο ποιητή διαφορετικό, που έχει να πει κάτι στη δική του τη γενιά. Σκέφτομαι, ακόμη, να κάνω πιο απλά πειραματικά πράγματα, να συνεργαστώ με καινούριες φωνές, με πιτσιρίκια». Τον ρωτάω για το επόμενο σχέδιο και μου λέει για τις 23 και 24 Οκτωβρίου, για την παράσταση με τη Νατάσσα στο Λονδίνο, που για εκεί θέλει να ετοιμάσει κάτι διαφορετικό. Επίσης, έρχεται η καινούρια χρονιά του τελευταίου τους δίσκου, της Βαβέλ, που θα την περάσουν σε έναν διαφορετικό χώρο, όχι πια στον Βοτανικό. Α, μας έκανε και την τιμή να μοιραστεί πρώτα μαζί μας το νέο για τον δίσκο που θα γράψει μαζί με τον Οδυσσέα Ιωάννου στον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Αναμένετε λοιπόν.
Φωτογραφίες: Τόνια Φάντη
Ευχαριστούμε το L’ Ovelha Negra για τη φιλοξενία.