‘Σε μέρη σαν αυτό, θα αποκαταστήσεις την πίστη σου στην ανθρωπότητα’
Η Ειρήνη Κασιμάτη μας ξεναγεί στο ΑΡΧΕΛΩΝ και μας υπενθυμίζει πως υπάρχουν άνθρωποι που με τον εθελοντισμό πετυχαίνουν σπουδαία πράγματα.
- 12/01/2017
- Κείμενο: NouPou.gr
Ο Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ, ιδρύθηκε το 1983 ως ένα μη-κερδοσκοπικό σωματείο με αντικείμενο τη μελέτη, την προστασία, την περίθαλψη τραυματισμένων και άρρωστων χελωνών καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Από τότε που ιδρύθηκε, στηρίζεται στη δυναμική των εθελοντών του. Άτομα όλων των ηλικιών και ανεξαρτήτως γνώσεων και σπουδών, ταξιδεύουν από όλο τον κόσμο για να βοηθήσουν στο Κέντρο Διάσωσης στη Γλυφάδα αλλά και στα προγράμματα πεδίου στη Ζάκυνθο, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και τον Αμβρακικό. Αυτή τη στιγμή στο Κέντρο Διάσωσης υπάρχουν έξι εθελοντές από το εξωτερικό, Γερμανία, Πορτογαλία και 500 εθελοντές που συμμετέχουν στις δράσεις του Συλλόγου.
Η Ειρήνη Κασιμάτη είναι μια από αυτούς. Είναι 25 χρονών και μένει στην Γλυφάδα. Παρ’όλο που η κλίση της για τον τομέα της ζωολογίας ήταν εμφανής από μικρή ηλικία, αποφάσισε να εξελίξει τις γνώσεις της σπουδάζοντας στο τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. «Εκεί απέκτησα σφαιρικές γνώσεις για την εξέλιξη, τη γενετική, τη φυσιολογία και ανατομία των οργανισμών και έκανα τη διπλωματική μου στον τομέα της ζωολογίας με επίκεντρο τη συμπεριφορά των ζώων. Έπειτα, ακολούθησε το μεταπτυχιακό μου στο Λονδίνο στο Royal Veterinary College σε συνεργασία με το Zoological Society of London. Μέσα από πολυάριθμες πρακτικές,αλλά και από την έρευνα για τη διπλωματική μου, εξειδικεύτηκα στη μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων με στόχο τη βελτίωση της ευζωίας τους. Οι σπουδές μου όλα αυτά τα χρόνια συνέβαλαν στην απόφασή μου να αφιερωθώ στην έρευνα και μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων με σκοπό τη βελτίωση της ευζωίας και την προστασία τους».
Μετά το τέλος του μεταπτυχιακού της, αποφάσισε να εργαστεί εθελοντικά σε κάποιο κέντρο περίθαλψης αγρίων ζώων. Kι έτσι βρέθηκε στο ΑΡΧΕΛΩΝ. «Επιστρέφοντας από το Λονδίνο στην Ελλάδα, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν ο εθελοντισμόςστο Κέντρο Διάσωσης Θαλασσίων Χελωνών του ΑΡΧΕΛΩΝ, στη Γλυφάδα. Αρχικά ενημερώθηκα για τις δράσεις του Συλλόγου σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας από την ιστοσελίδα τους και την επόμενη μέρα επισκέφτηκα το Κέντρο Διάσωσης για να μου κάνουν τη σχετική ξενάγηση. Με μεγάλη μου χαρά συνειδητοποίησα αμέσως ότι ο εθελοντισμός εκείήταν ακριβώς αυτό που έψαχνα και παραδόξως τόσο κοντά στο σπίτι μου».
Από τον Ιούνιο η Ειρήνη βρίσκεται εκεί από Δευτέρα έως Παρασκευή και αρκετές φορές και τα Σαββατοκύριακα. Οι βασικότερες αρμοδιότητες της είναι η καθαριότητα, το τάισμα και η χορήγηση θεραπείας στις χελώνες. Όπως μου εξηγεί υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα κάθε μέρα που καθορίζει ποιές από τις χελώνες και δεξαμενές πρέπει να καθαριστούν και σε ποιές χελώνες πρέπει να χορηγηθεί θεραπεία, διαφορετική ανάλογα με το είδος τραυματισμού και γενικότερα την κατάσταση υγιείας της κάθε χελώνας. Μπορεί να περιλαμβάνει τη χορήγηση ορού και ενέσεων αλλά και τον επιφανειακό καθαρισμό και την τοπική χορήγηση φαρμάκων στα τραύματα. «Σε αρκετές περιπτώσεις, κυρίως λόγω των τραυμάτων στο κεφάλι, οι χελώνες δεν είναι ικανές να τραφούν μόνες τους και πρέπει να τους χορηγούμε την τροφή πολτοποιημένη, μέσω ενός μικρού σωλήνα που εισέρχεται στο στόμα και φτάνει μέχρι τον στόμαχο του ζώου (tubefeeding)». Επιπλέον, απαραίτητη είναι και η καταγραφή των πληροφοριών για κάθε χελώνα και η εισαγωγή τους σε βάσεις δεδομένων. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιούνται ειδικές μετρήσεις για κάθε ζώο, καθώς επίσης και τακτικός έλεγχος και καταγραφή της εξέλιξης της αποθεραπείας του. Ακόμη, οι εθελοντές στο Κέντρο Διάσωσης βοηθούν στην παραλαβή και μεταφορά των τραυματισμένων χελωνών που έρχονται από διάφορα σημεία της χώρας και συμμετέχουν και στις απελευθερώσεις των ζώων που έχουν αποθεραπευτεί, που είναι σίγουρα μια από τις ομορφότερες στιγμές, όπως μας περιγράφει η Ειρήνη! Πέρα από το κόμματι της περίθαλψης και φροντίδας των χελωνών γίνεται παράλληλα και η ενημέρωση του κοινού μέσω της περιβαλλοντικής αγωγής, σε σχολεία και ομάδες, καθώς και οι ξεναγήσεις των επισκεπτών.
Μια από τις στιγμές που δεν θα ξεχάσει ποτέ η Ειρήνη είναι η συμμετοχή της στο ερευνητικό project που σκεφτήκε και σχεδιάσε μαζί με τη φίλη της και πρώην εθελόντρια του Κέντρου Διάσωσης, Natalia Page. Η έρευνά τους επικεντρώνεται στις επιδράσεις του περιβαλλοντικού εμπλουτισμού στην συμπεριφορά των θαλασσίων χελωνών, αλλά και στην πιθανή χρήση του ως κίνητρο για τις χελώνες που έχουν πρόβλημα κατάδυσης. «Ο βασικός σκοπός μας είναι η έκφραση φυσιολογικών συμπεριφορών και η βελτίωση της φυσικής και νοητικής υγείας των ζώων. Αυτό που επιθυμώ είναι να αφιερωθώ στην έρευνα και μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων με σκοπό τη βελτίωση της ευζωίας τους. Δε φανταζόμουν πως θα είχα την ευκαιρία να κάνω κάτι τέτοιο όταν ξεκίνησα εθελοντισμό στον ΑΡΧΕΛΩΝ και γι’αυτό όπως και για πολλά άλλα, είμαι ειλικρινά ευγνώμων».
Στο Κέντρο Διάσωσης έρχονται συνεχώς τραυματισμένες χελώνες από όλη την Ελλάδα και η κατάσταση της υγείας τους ποικίλλει. Κατάποση σακουλών και άλλων πλαστικών, τραύματα λόγω πρόσκρουσης τους με σκάφη, ακρωτηριασμοί πτερυγίων λόγω εμπλοκής τους με αλιευτικά εργαλεία και υποθερμία είναι καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε αρκετά συχνά. Η κατάποση πετονιάς και αγκιστριών είναι επίσης πολύ συχνό φαινόμενο. Δυστυχώς, όμως, το συχνότερο από όλα είναι τα εσκεμμένα χτυπήματα στην περιοχή του κεφαλιού, των ματιών και των γνάθων, με τη χρήση διαφόρων εργαλείων. «Θέλω να ελπίζω ότι μέσω της ενημέρωσης για τη σημαντικότητα και τον ρόλο της χελώνας στο οικοσύστημα αυτά τα βίαια περιστατικά θα μειωθούν σημαντικά».
Το να ακούς για περιστατικά κακοποιήσεων ή το να τα βλέπεις μέσα από μια οθόνη είναι διαφέρει πολύ από το να βλέπεις από κοντά τα τραυματισμένα ζώα και να τα φροντίζεις καθημερινά. «Η δυσκολότερη περίπτωση που θυμάμαι ήταν στα μέσα του Σεπτεμβρίου, που είχαμε 40 χελώνες να φροντίζουμε. Μέσα σε δύο μέρες χάσαμε μια πολύ μικρή σε ηλικία χελώνα, ενώ ταυτόχρονα ήρθαν στο Κέντρο Διάσωσης δύο άλλες με πολύ σοβαρά τραύματα στο κεφάλι, τα οποία είχαν προκληθεί από άνθρωπο. Θυμάμαι ακόμα πόσο σοκαρισμένοι ήμασταν όλοι στην ομάδα από την έκταση του τραύματος στη μια χελώνα. Το ζώο δε θα επιβίωνε και αποφασίστηκε από την κτηνίατρο του Κέντρου Διάσωσης να γίνει ευθανασία. Η συμμετοχή μου κατά τη διάρκεια της ευθανασίας κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες είναι σίγουρα το δυσκολότερο ψυχολογικά πράγμα που έχω βιώσει».
Στο τέλος της ημέρας όμως, και παρά τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει η Ειρήνη και η ομάδα της, ο εθελοντισμός είναι αυτό που την γεμίζει, την κάνει να νιώθει ολοκληρωμένη. «Αυτό που με εντυπωσιάζει είναι ότι νιώθω έτσι ακριβώς και στον ίδιο βαθμό κάθε μέρα όταν φεύγω από το Κέντρο Διάσωσης εδώ και οχτώ μήνες. Προσπαθούμε και βοηθάμε όλοι ως ομάδα στην αποθεραπεία των χελωνών και κατ’επέκταση συμβάλλουμε, σε συνδυασμό φυσικά με τα υπόλοιπα προγράμματα δράσης του ΑΡΧΕΛΩΝ, στην προστασία του είδους. Το γεγονός αυτό μου δίνει καθημερινά ελπίδα».
Εάν θέλεις να μάθεις γιατί οφείλεις να φέρεσαι με σεβασμό στη θάλασσα και στο ζωικό της βασίλειο, η Ειρήνη έχει να σου δώσει μερικούς πολύ καλούς λόγους. «Οι θαλάσσιες χελώνες υπάρχουν από την εποχή των δεινοσαύρων. Επίσης για τη χώρα μας το είδος Caretta caretta είναι το μόνο το οποίο ωοτοκεί στην Ελλάδα! Γενικά, όμως, είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι θαλάσσιες χελώνες, όπως και όλα τα έμβια όντα, παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο οικοσύστημα. Η διατάραξη του πληθυσμού ενός είδους, για παράδειγμα των θαλασσίων χελωνών, έχει ως συνέπεια τη διατάραξη ολόκληρου του οικοσυστήματος». Σε αυτή την προσπάθεια μπορούμε όλοι να συμβάλλουμε με κάποια απλά πράγματα στην καθημερινότητά μας, όπως για παράδειγμα με την ανακύκλωση, την μείωση της χρήσης του πλαστικού, τον έλεγχο των συστατικών και του τρόπου παραγωγής των τροφίμων.
Ο εθελοντισμός για την Ειρήνη είναι στάση ζωής και η αναγκαιότητά του είναι για εκείνη ολοφάνερη, ειδικά στην εποχή μας. «Στις δύσκολες περιόδους που ζούμε θεωρώ ότι ο εθελοντισμός δίνει ένα μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας για το μέλλον. Είναι το μέσο για έναν καλύτερο κόσμο. Μέσα από την εθελοντική μου δράση έχω κερδίσει τόσα πολλά. Υπέροχους φίλους, μοναδικές εμπειρίες και γνώσεις, γνωριμία με άτομα από όλο τον κόσμο με διαφορετική κουλτούρα και τρόπο ζωής. Εκτός όμως από αυτά, ο εθελοντισμός με έκανε να ελπίζω. Για πολλά χρόνια εστίαζα στην μια πλευρά της ανθρώπινης φύσης, στο κακό και τις καταστροφές που μπορεί να προκαλέσει. Τους τελευταίους μήνες, όμως, συνειδητοποίησα πόσοι άνθρωποι προσφέρουν και βοηθούν εθελοντικά σε όλους τους τομείς και επιτυγχάνουν σπουδαία πράγματα. Ένας εθελοντής, ακούγοντας για πρώτη φορά για τα εσκεμμένα χτυπήματα στο κεφάλι των χελωνών από ανθρώπους, μου είπε “In places like this, you lose your faith in humanity”. Η απάντησή μου ήταν “Yes, but a place like this can also restore it”».